- Zachodniopomorski Klub Miłośników Kolei -

Dzięki inspiracji Gersota postanowiłem utworzyć nowy dział na naszym forum: Koleje na Pomorzu Zachodnim.
Proponuję aby tu opisywać historię kolei żelaznej w naszym regionie od chwili powstawania w latach 40-tych XIX wieku aż do dzisiaj.
Zapraszam

Oto wstęp do tego działu wg książki Sebastiana Szwajlika „Dzieje Kolei Stargardzkiej”
-----------------------------------------------

Nadzieje związane z rozwojem gospodarki kolejowej burżuazja pruska upatrywała po wstąpieniu na tron króla Fryderyka Wilhelma IV (1841 – 1861), który uchodził za przeciwnika konserwatywnych rządów.
18 października 1842 roku zostali zwołani delegaci sejmów stanowych, którzy mieli się zająć wyłącznie sprawą kolei żelaznych. Przygotowany został w tym celu projekt budowy 1200 km linii kolejowych, których koszt wyniósł by 55 mln talarów.
Zgodnie z zaleceniami rząd miał zwrócić się do zebranych o zajęcie stanowiska:
- czy budowę kolei żelaznej ma finansować państwo, na zasadzie udzielania gwarancji przez państwo
- czy kolej powinna łączyć prowincje z Berlinem oraz między sobą, czy tylko ograniczyć rozbudowę sieci w prowincji i czy to odpowiada interesom państwa?
- czy projekt finansowania kolei przez państwo odpowiadałby interesom ogółu, w zamian za podwyżkę cen soli?

Tak sformułowane pytania nie pozostawiały złudzeń, że ich autorom bardzo zależało na jednoznacznej odpowiedzi. Zgodnie z oczekiwaniami projekt budowy linii kolejowych został przyjęty i jego przyjęcie należy uznać za przełomowe wydarzenie w pruskiej gospodarce kolejowej, ponieważ uchwalenie aktów normatywnych regulowało finansowanie prywatnych przedsiębiorstw ze środków budżetowych. Rząd gwarantował oprocentowanie inwestowanego kapitału, ale w zamian zachował ewentualną możliwość wykupu linii kolejowych, ponieważ tendencją klasy rządzącej było upaństwowienie prywatnego kolejnictwa.
Przedsiębiorcy przystali na ten projekt, ale zastrzegli by rząd dodatkowo zadeklarował rezygnację z budowy kolei państwowych w ciągu najbliższych lat. Z pewnością spór pruskiej biurokracji z kapitalistami wieńczyło rozporządzenie królewskie z dnia 22 listopada 1842 roku, które określało zasady gwarancji rządu dla oprocentowania zainwestowanych kapitałów.
Unormowanie pruskiej gospodarki kolejowej zbiegło się z budową linii łączącej Berlin ze Szczecinem. Koncesję na budowę linii i jej eksploatacji otrzymało Towarzystwo kolei Berlin – Szczecin (Berlin – Stettiner Eisenbahn Gesellschaft), które 3 sierpnia 1840 przystąpiło do realizacji projektu. pierwszy odcinek z Berlina do Eberswalde oddano do użytku 1 sierpnia 1842 roku. Natomiast całą linię kolejową (138km) uruchomiono 15 sierpnia 1843 roku. Łączny koszt budowy z zakupem taboru wyniósł 3 mln thl (talar pruski 1 thl=30 srg -grosze srebrne). W początkowych latach kolej ta nie przyniosła spodziewanych zysków. Bardziej wymierne korzyści finansowe nastąpiły w latach późniejszych

_________________
wmac27 - Maciej
Zachodniopomorski Klub Miłośników Kolei
http://www.zkmk.org